ایرانیانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند همواره دغدغه انجام امور وکالتی، حقوقی و کنسولی را دارند. برای مثال ممکن است برای انجام انواع امور بانکی، اداری، تحصیلیف انحصار وراثت، و ... نیاز باشد که به یکی از اعضای خانواده یا وکیل پایه یک دادگستری در ایران وکالت دهند. با توجه به عدم شفافیت موضوعات وکالتی و کنسولی ایرانیان خارج از کشور، نمی‌دانند برای انجام کدام امور نیاز به حضور در ایران دارند و برای چه اموری باید به وکیل در ایران وکالت دهند. در این مطلب تمرکز اصلی ما بر روی مسئله انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور است. اینکه آیا برای انجام انحصار وراثت متوفی نیاز به حضور در ایران است یا با وکالت دادن موضوع حل می‌شود.
قبل از هر توضیحی بهتر است کمی درباره احوال شخصیه بیشتر بدانیم. احوال شخصیه به مجموعه اموری گفته می‌شود که افراد به واسطه آن دارای حقوقی شهروندی در جامعه می‌شوند. اگر قرار باشد کمی با شفافیت و صراحت بیشتر برای شما توضیح دهیم به مجموعه قوانین مربوط به ازدواج، ارث و وصیت احوال شخصیه گفته می‌شود و به این معنی است که ایرانیان در هر کشور دیگری که زندگی کنند برای امور گفته شده باید قوانین جمهوری اسلامی ایران را در نظر بگیرند.
کودک برای رشد کامل و متعادل شخصیتی خود باید در محیط خانواده و در فضایی مملو از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود. نهاد خانواده پیش از آن که در مقدمه کنوانسیون حقوق کودک برجسته شده باشد، در دین مبین اسلام و قوانین کشورمان مورد توجه قرار گرفته و به عنوان شایسته‌ترین و مهمترین بستر رشد کودک معرفی شده است. اما گاهی کودک به دلایلی از جمله جدایی والدین، الزاما از این محیط جدا می‌شود بنابراین حق نگهداری از کودک برای یک طرف یا طرفین و ملاقات والدین با فرزندان تابع قوانین و مقرراتی می‌شود. حفظ و مراقبت کردن، پرورش دادن و تنظیم روابط طفل با دنیای خارج که در قوانین با عنوان “ حضانت طفل ” از آن یاد می‌شود، در موادی از قانون مدنی و همین طور فصل پنجم قانون جدید حمایت خانواده تصریح شده است.
حضانت را نباید با ولایت یا حتی تربیت یکی دانست؛ ولایت به معنای قدرت و اختیاری است که قانون برای اداره امور کودک به پدر و جد پدری می‌دهد تا بر اساس مصلحت کودک عمل کنند. این حق پس از مرگ، با وصیت قابل انتقال است. تربیت نیز بیشتر امری معنوی است. در حالی که حضانت عموما ناظر بر نگهداری از جسم کودک است، هر چند که حضانت به طور عام شامل ترییت نیز می‌شود.
حضانت طفل در صورت جدایی والدین
نگاهداری اطفال یا همان حضانت در امور تربیتی و آموزشی، هم حق و هم تکلیف ابوین بوده و طبق قوانین، حضانت فرزند تا رسیدن طفل به سن بلوغ (در دختران 9 سالگی و در پسران 15 سالگی) بر عهده والدین است. به این معنا که برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن 7 سالگی اولویت دارد و پس از آن، حضانت با پدر است همچنین بعد از 7 سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه خواهد بود که قانون جز در موارد استثنایی نمی‌تواند آنان را از این حق محروم کند.
در مواردی پدر و مادر می‌توانند به نفع یکدیگر از حق حضانت خود صرف نظرکنند بنابراین قراردادهای بین والدین در مورد حق حضانت در صورتی که بر خلاف مصلحت طفل نباشد، معتبر و لازم‌الاجرا است. بر این اساس، حضانت طفل پس از 7 سالگی به طور مطلق به پدر واگذار نمی‌شود، بلکه هرگاه بین پدر و مادر طفل در مورد حضانت او اختلاف شود، معیار تعیین دارنده حضانت صرفا مصلحت طفل است.
چه بسا با وجود نبود عیب و نقصی در پدر به تشخیص دادگاه، مصلحت طفل از جمله در وابستگی‌های شدید طفل و مادر و اثر سوء جدایی آنها از یکدیگر اقتضا می‌کند که حضانت او بر عهده مادرش باشد. پس از رسیدن طفل به سن بلوغ، دادگاه خود را فارغ از رسیدگی در خصوص حضانت دانسته و فرزندان حق انتخاب ادامه زندگی نزد یکی از والدین را خواهند داشت؛ در هر صورت تأمین مخارج زندگی با پدر خواهد بود.
حضانت طفل
اگر پدر از دادن فرزندان زیر 7 سال به مادر خودداری کند، مادر می‌تواند با مراجعه به دادگاه، اولا الزام زوج را به پرداخت نفقه فرزند بخواهد و ثانیا برای صدور دستور موقت مبنی بر استرداد (پس دادن) فرزند، درخواست دهد. با توجه به اینکه قانون، حضانت را با مادر دانسته، دیگر نیازی نیست که وی امری را در دادگاه اثبات کند. به همین دلیل، دادگاه بدون رعایت تشریفات قانونی و خارج از نوبت، حکم استرداد طفل را صادر می‌کند و این حکم فورا قابل اجرا است تا مادر بتواند با پرداخت نفقه از سوی خود یا به شرط مطالبه بعدی از زوج به وظیفه حضانت در قبال طفل یا اطفال خود عمل کند.
البته چنانچه مادر در ضمن سند رسمی طلاق، متقبل حضانت و نگهداری فرزند مشترک با هزینه شخصی خود شده باشد، نمی‌تواند به موجب دادخواست بعدی از خود سلب تکلیف کند؛ چنین درخواستی قابلیت پذیرش ندارد. ازدواج مجدد مادر، حق حضانت وی را به نفع پدر ساقط می‌کند اما در مواردی که پدر فوت کرده باشد، ازدواج مجدد مادر موجب سقوط حق حضانت وی نخواهد شد.
انحصار وراثت چیست ؟ سوالی است که وقتی فردی از دنیا می‌رود، مطرح می‌شود. وقتی فردی فوت می‌کند نزدیکان وی منحصربودن خود در ارث‌بری از متوفی را ثابت می‌کنند (وارث بودن خود را توسط مراجع قضایی تایید می‌کنند). دادگاه سهم الارث هر کدام از وارثان را نیز مشخص می‌کند. تشریفات قانونی این کار انحصار وراثت و رای صادره از دادگاه را گواهی یا تصدیق انحصار وراثت می‌نامند.
دلیل انحصار وراثت چیست و چه معنایی دارد؟
در پاسخ به این سوال که دلیل انحصار وراثت چیست باید گفت اگر فردی فوت شود کسی حق دخل و تصرف در اموال او را نداشته تا این که هزینه‌های کفن و دفن و خاکسپاری وی انجام شده و بدهی‌هایش پرداخت شود. سپس آنچه باقی ماند بین وارثان تقسیم می‌شود. این کار با تشریفات قانونی خاصی همراه است. وارثان می‌توانند پس از طی این مراحل به صورت قانونی به سهم الارث خود دست یابند.
گام‌های لازم برای انجام انحصار وراثت چیست ؟
در پاسخ به این سوال که مراحل انحصار وراثت چیست باید گفت پیگیری و اخذ انحصار وراثت مانند هر کار قانونی دیگری، مراحلی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
گام اول: تهیه فرم مخصوص از شورای حل اختلاف
اولین گام این است که باید به شورای حل اختلافی واقع در شهری که آخرین اقامتگاه متوفی بوده مراجعه کنید و گواهی انحصار وراثت را از آن‌جا دریافت کنید. در این فرم باید اسامی افرادی که از متوفی به ارث می‌برند به همراه نسبتشان با مرحوم نوشته شود. سپس به همراه مدارکی که در مراحل بعدی باید آماده کنید، دوباره به شورای حل اختلاف برگردانید.
گام دوم: مرحله تأیید وراث
در اینجا این سوال مطرح می‌شود که مدارک لازم برای انحصار وراثت چیست ؟ در این مرحله باید به یک دفتر اسناد رسمی مراجعه کنید و مدارک زیر را همراه داشته باشید
فرمی که از شورای حل اختلاف گرفته‌اید
گواهی فوت متوفی
اصل، کپی شناسنامه و کارت ملی تمام وارثان
این مدارک را به همراه دو نفر شاهد که وارثان را می‌شناسند، به دفتر ثبت اسناد ببرید. در این مرحله دفتردار شهادت نامه‌ای را تنظیم می‌کند و شاهدان با دادن امضا و شهادت، وارثان متوفی را به صورت رسمی در همان برگه مخصوص تایید می‌کنند. به این برگ استشهادیه انحصار وراثت گفته می‌شود.
این فرم ثبت‌شده، یکی از مدارک مهمی است که شوراهای حل اختلاف در مراحل بعدی از شما خواهد خواست.
گام سوم: مشخص شدن وضعیت مالیات بر ارث
بحث مالیات در انحصار وراثت چیست ؟ در این مرحله وارثان باید فهرستی از اموال منقول و غیرمنقول باقی مانده را تهیه کرده و یکی از وارثان به اداره دارایی مراجعه کند و تکلیف مالیات بر ارث مشخص شود. اگر دقیقا نمیدانید منظور از اموال منقول و غیرمنقول چیست، پست اموال غیرمنقول چیست را در وبلاگ آدرس بخوانید.
در اداره مالیات مراحل زیر انجام می‌شود:
تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث
دستور توسط رئیس گروه مالیاتی صادر شده و توسط دبیرخانه در دفتر ثبت می‌شود
فرم ۱۸ صادر می‌شود
اظهارنامه توسط اداره امور مالیاتی به دفتر مرکزی ارث ، واقع در تهران ارسال می‌شود
وارث حصر وراثت و تقاضای صدور فرم ۱۹ را تحویل می‌دهد
دستور توسط رئیس گروه مالیاتی صادر شده و در دفتر دبیرخانه ثبت می‌شود
کارشناس ارشد مالیاتی گزارش ارزیابی ماترک متوفی را تنظیم می‌کند
رئیس گروه مالیاتی گزارش ارزیابی کارشناس ارشد مالیاتی را تایید می‌کند
وصول مالیات (در صورتی که وراث مشمول مالیات بر ارث باشند)
انحصار وراثت چیست
انحصار وراثت چیست
اگر پس از فوت متوفی وراث وی به هر یک از ادارت و مؤسسات دولتی مراجعه نمایند احتمالاً اولین چیزی که از آنان مطالبه می‌شود گواهی انحصار وراثت است. بنابراین ورثه باید بدانند که انحصار وراثت یعنی چه؟ وقتی ورثه اولین بار این عبارت را از ما می‌شنوند می‌پرسند “انحصار وراثت چیه؟” گواهی انحصار وراثت یک مدرک قانونی است که وراث بدون اخذ آن امکان ارائه درخواست در هیچ یک از مؤسسات و ادارات دولتی را نخواهند داشت.
انحصار وراثت اینترنتی با سامانه ثنا
انحصار وراثت برای چیست
در گواهی حصر وراثت مشخص می‌شود که ورثه متوفی چه اشخاصی هستند. همچنین میزان سهم‌الارث هر یک از وراث در این گواهی تعیین می‌گردد. اما انحصار وراثت برای چیست؟ مراحل قانونی حصر وراثت به این دلیل انجام می‌شود که ماترک متوفی مورد سو استفاده واقع نشود و حقی از وراث ضایع نگردد. اگر هر کس از ماترک متوفی ادعای سهم داشته باشد که اصطلاحاً سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.
انحصار وراثت دارایی
در انحصار وراثت دارایی‌های متوفی ورثه باید بدانند که نیاز به حصر وراثت نامحدود دارند یا حصر وراثت محدود کفایت می‌کند. همانطور که احتمالاً متوجه شدید انحصار وراثت به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. درصورتی که ماترک متوفی کمتر از 3 میلیون تومان ارزش داشته باشد، نوع محدود کفایت می‌کند. اما برای فروش اموال غیر منقول از قبیل املاک و یا سایر دارایی‌های متوفی که ارزشی بیش از 3 میلیون تومان دارند، ورثه به گواهی نامحدود نیاز دارند. هزینه این دو گواهی یکسان است اما زمان اخذ آن متفاوت است. یکی از مراحل اخذ گواهی نامحدود، انتشار آگهی در روزنامه است. برای اینکه دولت مطمئن شود ورثه دیگری جز متقاضیان وجود ندارد یک آگهی در روزنامه چاپ می‌کند. به همین دلیل اخذ گواهی نامحدود زمان بیشتری نیاز دارد.
هزینه انحصار وراثت
هزینه حصر وراثت در سال 99 مجموعاً مبلغی نزدیک به 200 هزار تومان است. هزینه چاپ آگهی در سال 99 به عهده دولت بوده و برای ورثه هزینه‌ای در پی نخواهد داشت.
مدارک لازم برای انحصار وراثت
مدارک لازم برای اخذ گواهی عبارت است از:
گواهی فوت متوفی
استشهادیه محضری
شناسنامه متوفی
عقدنامه یا رونوشت آن
شناسنامه وراث
وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
مراحل انحصار وراثت چیست
وراث پس از آماده کردن مدارک مذکور باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایند. پس از ارائه دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت، شورای حل اختلاف یک ماه پس از انتشار آگهی در روزنامه، گواهی را صادر می‌کند. لازم به ذکر است که شورای حل اختلاف مربوطه در خصوص صدور گواهی، شورایی است که آخرین محل سکونت متوفی در محدوده آن واقع شده است.
مالیات انحصار وراثت
وراث قبل از اینکه بخواهند مانرک متوفی را به فروش برسانند ابتدا باید مالیات بر ارث ماترک متوفی را پرداخت نمایند. چیزی که وراث به اشتباه از آن تحت عنوان مالیات انحصار وراثت یاد می‌کنند. درصورتی که در حقیقت انحصار وراثت مالیاتی ندارد و منظور ورثه مالیات بر ارث می‌باشد.
برخی سوالات شما
انحصار وراثت یعنی چه؟
گواهی انحصار وراثت یک مدرک قانونی است که وراث بدون اخذ آن امکان ارائه درخواست در هیچ یک از مؤسسات و ادارات دولتی را نخواهند داشت.
انحصار وراثت برای چیست؟
در گواهی حصر وراثت مشخص می‌شود که ورثه متوفی چه اشخاصی هستند. همچنین میزان سهم‌الارث هر یک از وراث در این گواهی تعیین می‌گردد. اما انحصار وراثت برای چیست؟ مراحل قانونی حصر وراثت به این دلیل انجام می‌شود که ماترک متوفی مورد سو استفاده واقع نشود و حقی از وراث ضایع نگردد. اگر هر کس از ماترک متوفی ادعای سهم داشته باشد که اصطلاحاً سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.
انواع گواهی انحصار وراثت کدامند؟
انحصار وراثت به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. درصورتی که ماترک متوفی کمتر از 3 میلیون تومان ارزش داشته باشد، نوع محدود کفایت می‌کند. اما برای فروش اموال غیر منقول از قبیل املاک و یا سایر دارایی‌های متوفی که ارزشی بیش از 3 میلیون تومان دارند، ورثه به گواهی نامحدود نیاز دارند.
هزینه انحصار وراثت چقدر است؟
هزینه حصر وراثت در سال 99 مجموعاً مبلغی نزدیک به 200 هزار تومان است. هزینه چاپ آگهی در سال 99 به عهده دولت بوده و برای ورثه هزینه‌ای در پی نخواهد داشت.
مدارک لازم برای انحصار وراثت کدامند؟
مدارک لازم برای اخذ گواهی عبارت است از:
گواهی فوت متوفی
استشهادیه محضری
شناسنامه متوفی
عقدنامه یا رونوشت آن
شناسنامه وراث
وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
مراحل انحصار وراثت چیست؟
وراث پس از آماده کردن مدارک مذکور باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایند. پس از ارائه دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت، شورای حل اختلاف یک ماه پس از انتشار آگهی در روزنامه، گواهی را صادر می‌کند. لازم به ذکر است که شورای حل اختلاف مربوطه در خصوص صدور گواهی، شورایی است که آخرین محل سکونت متوفی در محدوده آن واقع شده است.
منظور از مالیات انحصار وراثت چیست؟
وراث قبل از اینکه بخواهند مانرک متوفی را به فروش برسانند ابتدا باید مالیات بر ارث ماترک متوفی را پرداخت نمایند. چیزی که وراث به اشتباه از آن تحت عنوان مالیات انحصار وراثت یاد می‌کنند. درصورتی که در حقیقت انحصار وراثت مالیاتی ندارد و منظور ورثه مالیات بر ارث می‌باشد.