حضانت فرزند بعد از طلاق

حق حضانت فرزند بعد از طلاق

یکی از سؤالات بسیار مهمی است که مراجعین آسا وکیل همواره در جلسات مشاوره حضوری مطرح می کنند.

طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی، نگهداری از فرزندان هم حق و هم تکلیف پدر و مادر است. بر این اساس نمی توان حق نگهداری و تربیت فرزند را بدون دلیل موجه و حکم دادگاه از پدر و مادر سلب کرد. اما از طرفی پدر و مادر هم نمی توانند از نگهداری و ترتبیت فرزندشان خودداری کنند.

طبق ماده ۱۱۷۸ قانون مدنی، پدر و مادر مکلف هستند که در حدود توانایی خود به تربیت فرزند یا فرزندان خویش بر حسب مقتضی اقدام کنند و نباید نسبت به آن ها بی توجه باشند. سهل انگاری در نگهداری و تربیت فرزند موجب سقوط حق حضانت می شود.

زمانی که پدر و مادر با یکدیگر زندگی می کنند حضانت فرزند با هر دوی آن ها است. در صورتی که پدر و مادر جدا از یگدیگر زندگی کنند مطابق ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی برای حضانت چنین فرزندانی، مادر تا هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن این اولویت با پدر است، مگر آنکه مصلحت فرزند به گونه ای دیگر اقتضا کند. اما در این جا باید سه نکته مهم را برای شما مطرح کنم.

نکته اول: تبصره این قانون می گوید بعد از ۷ سالگی در صورت بروز اختلاف، حضانت فرزند با رعایت مصلحت وی به تشخیص دادگاه است.

نکته دوم: اگر برای یکی از والدین مشکلی پیش آید، از قبیل عدم صلاحیت در نگهداری از فرزند و یا اینکه یکی از والدین به نحوه نگهداری فرزند توسط طرف دیگر اعتراض کند، باز هم امکان تغییر صاحب حضانت خواهد بود حتی در مدتی که اولویت با آن پدر یا مادر باشد.

نکته سوم: با رسیدن فرزند به سن بلوغ (در پسر ۱۵ سال تمام قمری و در دختر ۹ سال تمام قمری) دادگاه خود را فارغ از رسیدگی در خصوص حضانت دانسته و این خود فرزندان هستند که انتخاب می کنند نزد کدام یک از والدین زندگی کنند. اما در هر صورت تامین مخارج زندگی با پدر خواهد بود.

ملاقات فرزند بعد از طلاق

در موارد انحلال نکاح، مثل طلاق نیز دادگاه ضمن حکم در مورد حضانت باید درباره حق ملاقات تعیین تکلیف کند.

ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مقرر کرده است، دادگاه باید ضمن رأی صادره در خصوص درخواست طلاق، با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت فرزند، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین کند.

قانون مدنی مصوب 1314 در ماده 1169 در خصوص سن حضانت فرزندان دختر و پسر چنین مقرر می داشت :

« برای نگاهداری طفل ، مادر تا دو سال از تاریخ ولادت او اولویت خواهد داشت . پس از انقضای این مدت ، حضانت با پدر است ، مگر نسبت به اطفال اناث که تا سال هفتم حضانت آنها با مادر است » .

اما این مسئله گاها سبب می شد که فرزندان پسر پس از دوره شیرخوارگی از مادر خود جدا شوند و از آن رو که معمولا مادران دلبستگی زیادی نسبت به فرزندان خردسال خود دارند ، این مسئله با دشواری های عملی زیادی رو به رو بود تا اینکه قانونگذار در سال 1382 این ماده را اصلاح نمود و به تایید مجمع تشخیص مصلحت نظام رسانید .

به موجب این اصلاحیه « برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند ، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است . بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف ، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد » .

بنابراین همانگونه که ملاحظه می شود ، بعد از طلاق والدین ، مادر تا پایان هفت سالگی فرزند ( اعم از فرزند پسر یا دختر ) صلاحیت حضانت فرزند را به عهده دارد و پس از آن ، تا سن بلوغ حضانت به عهده پدر قرار خواهد گرفت .